Koszykówka jest grą bezkontaktową, dlatego zasady obowiązujące w niej są naprawdę dokładne.
Oto one:
Istnieją dwie główne odmiany gry: amatorsko-zawodowa, nadzorowana przez Międzynarodową Federację Koszykówki (FIBA), oraz w pełni profesjonalna, będąca podstawą amerykańsko-kanadyjskiej NBA. Do najważniejszych różnic pomiędzy obydwoma wariantami należą rozmiary boiska, długość czasu gry oraz odległość linii trzech punktów od kosza. Specyfika i cel gry są jednak takie same, co nie stwarza zawodnikom problemów z adaptacją do którejś z odmian. Od czasu znacznego wzrostu popularności NBA w Europie i na świecie (lata 90. XX wieku) FIBA przejęła od niej wiele przepisów mających na celu światowe ujednolicenie sportu. Własne przepisy posiadają także rozgrywki NCAA i WNBA.
W koszykówkę grają dwie drużyny, po pięciu zawodników każda. Celem każdej z drużyn jest zdobywanie punktów za celne rzuty do kosza przeciwnika i zapobieganie zdobywaniu punktów przez drużynę przeciwną. Nad właściwym przebiegiem gry czuwają sędziowie, sędziowie stolikowi i komisarz. Zwycięzcą meczu zostaje drużyna, która na koniec czasu gry uzyska większą liczbę punktów.
Kosze umieszczone są na wysokości 3,05 metra. Punkty są przyznane za trafienie piłką do kosza:
1 punkt za udany rzut osobisty z linii rzutów wolnych
2 punkty za rzut z akcji wykonany z odległości mniejszej niż linia rzutów za trzy punkty
3 punkty za rzut zza linii rzutów za trzy punkty (6,75 m) [w NBA 7,24 m]
Boisko do gry to płaska, twarda powierzchnia wolna od przeszkód, o wymiarach 28 m długości i 15 m szerokości, mierzonych od wewnętrznych krawędzi linii ograniczających boisko.
Pozycje koszykarskie
Boisko do koszykówki FIBA
Boisko do koszykówki według przepisów FIBA obowiązujących od roku 2010
Rozgrywający – point guard (PG), tzw. "1" – od tego zawodnika wymagane jest wiele asyst, przechwytów i brak strat. Jest to najczęściej najniższy zawodnik w zespole.
Rzucający obrońca – shooting guard (SG), tzw. "2" – od tego zawodnika wymagana jest umiejętność zdobywania wielu punktów, głównie rzutami z dystansu.
Niski skrzydłowy – small forward (SF), tzw. "3" – od zawodników na tej pozycji wymagane jest zarówno wspieranie niższych i wyższych graczy oraz duża wszechstronność.
Silny skrzydłowy – power forward (PF), tzw. "4" – od graczy na tej pozycji wymaga się skutecznej gry w obronie (m.in. zbiórki, bloki) i ataku (głównie punkty spod kosza).
Środkowy – center (C), tzw. "5" – jego głównym zadaniem jest zdobywanie punktów spod kosza, zbieranie piłek z tablicy i blokowanie rzutów rywali. Środkowymi zostają najczęściej najwyżsi gracze w drużynie.
Podziały boiska koszykarskiego
Osobny artykuł: Boisko (koszykówka).
Boisko koszykarskie można podzielić z różnych względów. Podstawowe z nich to:
ze względu na pasy działań
ze względu na "wysokość"
ze względu na położenie piłki
ze względu na liczbę punktów za 1 rzut "z gry".
